آب انبار شش بادگیر یزد

آب انبار شش بادگیر مربوط به هتل ارگ جدید یزد دوره معاصر است و در یزد، محله تپه یزد، کوچه شش بادگیر واقع شده و در تاریخ 4 فروردین 1357 با شماره ثبت 1600 به‌عنوان یکی از آثار  هتل پارسیان یزد ملی ایران به ثبت رسیده است.  این بنا 180سال پیش در  هتل ارگ جدید یزد دوره قاجاره ساخته شده که در سال 1371 ه. ق بازسازی شده است. این بنا دارای دو ورودی شمالی و جنوبی است. راه پله های ورودی در دو طرف مخزن و در امتداد یکدیگر قرار گرفته اند. راه پله ها از  هتل ارگ جدید یزد دو قسمت روباز و سرپوشیده تشکیل هتل پارسیان یزد شده و سردر ورودی آنها در ابتدای قسمت سرپوشیده قرار دارد. از ورودی جنوبی توسط 55 پله به مخزن می توان رسید. در جلو سردر این راه پله که در میانه پله 25 و 26 (از بالا) قرار گرفته ، یک هشتی با کف آجر فرش هتل پارسیان یزد قرار دارد. مخزن آب انبار مدور است و بر روی آن 6 بادگیر  هتل ارگ جدید یزد زیبای هشت وجهی تعبیه شده است. نیمی از این بادگیرها مربوط به بنای اولیه آب انبار و نیم دیگر مربوط به بازسازی بنا است. بادگیرهای جدید هتل پارسیان یزد توسط استاد علی سیاه و استاد غلامرضا ساخته شده اند. هتل ارگ جدید یزد با کمی دقت در شکل بادگیرها  هتل پارسیان یزد تفاوت سه بادگیر قدیمی با دیگر بادگیرهای آن مشهود است. برای شهرهای کویری همچون یزد ارزش آب بیش از هر جای دیگر احساس می شود . در این شهر بیش از 75 آب انبار وجود دارد .

حمام خان

1212(ه.ق) درمیدان خان و در کنار هتل زنبق یزد مجموعه خان یزد واقع می‌ باشد. این حمام در زمینی به مساحت 1170 متر مربع و با زیر بنای 900 متر مریع بنا هتل زنبق یزد گردیده  هتل تهرانی یزد که شامل بخش های مختلفی از جمله گاوروتون، شاه نشین، خزینه می‌ باشد. امروزه از این بنا به عنوان چایخانه هتل تهرانی یزد و رستوران سنتی استفاده می‌ گردد. حمام خان (گرمابه نور) دارای سه مسیر دسترس است که آن را به میدان خان، بازارچه کاشیگری و بافت مسکونی مجاور مرتبط می سازد. بنای هتل زنبق یزد حمام مشتمل بر ورودی ها،  هتل تهرانی یزد سربینه، گرمخانه و فضاهای مرتبط با آنها و همچنین استخری در کنار گرمخانه می باشد. فضای سربینه از نظر مساحت و تزیینات از سایر فضاها مشخص تر بوده و در اطراف آن سکوهای هتل زنبق یزد نشیمن و رخت  هتل تهرانی یزد کن و جای نهادن کفش تعبیه شده است. این فضا با پوشش طاق و گنبد مسقف شده و روشنایی آن از طریق نورگیر زیبای تعبیه شده در گنبد تامین می شود. سطوح داخلی سربینه در اصل با هتل زنبق یزد نقاشی هایی هتل تهرانی یزد مزین بوده که امروزه تنها بخشی از آن تزیینات برجای مانده است. حمام خان یزد در هتل زنبق یزد دوره اخیر تعمیر هتل تهرانی یزد و بازسازی شده و با تغییر کاربری به چاپخانه سنتی تبدیل یافته و جدیداً نیز به ثبت تاریخی رسیده است.

ساباط های یزد

یکی از ویژگیهای بارز شهرسازی هتل فهادان یزد محله های قدیم یزد، کوچه ها و گذرهای سرپوشیده آن هستند که به آنها “ساباط” گفته می شود. هدف از طراحی و اجرای ساباط این است که انسان گرمازده کویر را دمی در زیر سایه خود، از تابش خورشید هتل فهادان یزد در امان نگهدارد. ساباط هتل داد یزد در لغت به معنای راهرو، دالان و سقفی است که بر روی کوچه ها و معابر ساخته می شود. معماران یزدی نه تنها تمام جوانب را در ساخت داخل خانه مد نظر داشته اند، بلکه در ساخت هتل فهادان یزد کوچه هم هتل داد یزد با توجه به نیازها و شرایط اقلیمی و فرهنگی مردم منطقه، ویژگیهای ارزنده و جالب توجهی را در نظر داشته اند. یکی از خصوصیات بارز محله های قدیمی در استان یزد، کوچه ها و گذرگاههای هتل فهادان یزد سرپوشیده ی آن به نام «ساباط» است. ساباط‌ها (سابات) از ویژگی‌های معماری زیست بوم‌های هتل فهادان یزد گرمسیر و کویری هستند. یکی هتل داد یزد از کارکردهای سابات پدید آوردن سایه و جایگاهی خنک برای رهرگذران است.این سازه به سبب نیمه پوشیده بودن در تابستان به پدید آمدن کوران هوا می‌انجامد که هوای درون هتل فهادان یزد سابات را از بیرون آن خنکتر می کند. همین نیمه پوشیده بودن در زمستان به گرمتر شدن هوای درون سابات از بیرون آن هتل داد یزد می انجامد. سابات‌ها همچنین مایه یکپارچگی و استواری خانه‌های کنارشان هستند و به آنها در پایداری در برابر هتل داد یزد نیروهای پدید آمده از فشار سازه کمک می‌کنند.

قنات زارچ یزد

قنات زارچ، قدیمی هتل سنتی مهر یزد ترین قنات در جهان است که در استان یزد واقع شده است. طول قنات زارچ به 120 کیلومتر می‌رسد و تعداد چاه های آن 2115 حلقه است. قنات زارچ یزد ، طولانی ترین قنات ایران و بیست و سومین قنات ایران هتل سنتی مهر یزد است که در فهرست آثار ملی هتل ملک التجار یزد کشور ثبت شد. قنات زارچ دارای سه سرشاخه به نامهای شور ، شیرین و ابراهیم خویدکی است که در زمان  هتل ملک التجار یزد حاضر فقط شاخه شور این قنات فعال است و دو شاخه دیگر بدلیل هتل سنتی مهر یزد افت سطح آب زیر زمینی کم آب و سپس خشک شده اند. قدمت این قنات نزدیک به سه هزارسال تخمین زده شده است و با توجه به اینکه هتل ملک التجار یزد قنات قبل از اسلام و در زمان زرتشتیان حفر شده است، برخی از هتل سنتی مهر یزد میله های چاه آن به رسم آن هتل ملک التجار یزد دوران، به صورت مربع حفر شده است در بین قنوات منحصر به فرداست. قنات زارچ را باید از نظر نوع مسیر و طولانی بودن آن ،شاهکاری دانست زیرا طول مسیر اصلی ، همراه با شاخه های هتل سنتی مهر یزد آن حدود 80 کیلومتر هتل ملک التجار یزد است . مبدأ قنات در حوالی روستای فهرج است که پس از طی روستاهایی مانند خویدک ،دهنو و اکرمیه وارد شهر یزد گردیده از محلات مختلف شهر از جمله میدان امیر چقماق عبور هتل سنتی مهر یزد کرده و پس از گذر از هتل ملک التجار یزد مسجد جامع ،از شهر یزد خارج و بطرف زارچ حرکت میکند.

چشمه آب گرم مرتضی علی یزد

 

چشمه آبگرم مرتضی علی، از هتل صفائیه یزد جاذبه‌های گردشگری طبیعی در شهرستان کویری طبس در استان یزد است. این چشمه در مسیر گردشگری روستای خرو و در فاصله ‪ 27 کیلومتری هتل مشیرالممالک یزد شهر طبس واقع شده‌ است. برای رسیدن به این چشمه باید حدود 5 کیلومتر پس از شهر طبس را به صورت پیاده که عمدتاً از داخل آب می‌باشد طی کرد. در این منطقه چشمه‌های هتل صفائیه یزد متعدد آبگرم و آب سرد وجود هتل مشیرالممالک یزد دارند که بزرگ‌ترین آن‌ها را که از درون حفره‌ای به بیرون تراوش می‌کند را حمام مرتضی علی می‌گویند. هتل مشیرالممالک یزد آب گرم چشمه از دیواره سمت راست به داخل رودخانه می‌ریزد و همین، سبب ایجاد اختلاف دما در چشمه می‌شود که گاهی به 10 درجه نیز می‌رسد. غلظت بیشتر آبگرم و تفاوت ساختاری آن با آب سرد جاری در کف رودخانه باعث می‌شود که این آب‌ها تا مسافت حدود 300 متری بستر هتل صفائیه یزد رودخانه پیش روند در حالی هتل مشیرالممالک یزد که به طور کامل با هم مخلوط نشده‌ و در بستر رودخانه قابل تفکیک هستند. به این ترتیب در یک طرف رودخانه آب سرد و در طرف دیگر آبگرم جریان دارد و می‌توان یک پا را در طرف گرم رودخانه فرو برد و پای دیگر را در طرف سرد هتل مشیرالممالک یزد رودخانه، پدیده‌ نادری که شاید در هیچ نقطه دیگر کشور فرصت هتل صفائیه یزد تجربه آن وجود نداشته باشد. علاوه بر آن، خواص درمانی آب این چشمه‌ها می‌تواند هتل صفائیه یزد گردشگران زیادی را به این منطقه جذب نماید. این چشمه‌ها منبع تأمین آب اغلب مزارع و باغ‌های طبس می‌باشد که از طریق نهر آبی به هتل مشیرالممالک یزد این شهر منتقل می‌شود.